Heb jij er wel eens op gelet wat het voorkeursbeen van je paard is? En is het je daarbij opgevallen dat dit kan soms verandert in een bepaalde periode? Lateraliteit kan veranderen in nieuwe situaties. Lateraliteit wordt veroorzaakt doordat de linker- en rechter hersenhelft informatie op verschillende manieren verwerken en gespecialiseerd zijn in verschillende taken. In meerdere diersoorten is geobserveerd dat de linker hemisfeer dominant is in bekende, routinematige situaties, terwijl de rechter hemisfeer vooral actief is tijdens nieuwe, stressvolle situaties. De hersenhelft stuurt de tegenoverliggende lichaamshelft aan. Wanneer er een voorkeur voor de linker lichaamshelft ontstaat, zou dat wel eens kunnen betekenen dat je paard een periode van stress meemaakt. De verschuiving van lateraliteit begint vaak met de sensorische lateraliteit, oftewel voorkeuren in het gebruik van de zintuigen. In acute stresssituaties zullen paarden meer hun linkeroog gebruiken bijvoorbeeld, om de omgeving op te nemen. Houdt de stress aan, dan zal ook de motorische lateraliteit verschuiven naar links. Dit kan zich uiten in het vaker naar voren plaatsen van het linkervoorbeen tijdens het eten, of wegstappen vanuit stilstand met het linkerbeen. In een onderzoek werden 12 3-jarige ruinen gevolgd toen zij van de weide gehaald werden en in individuele boxen gestald werden en hun training begon. Tijdens de eerste week zagen de onderzoekers dat de paarden een voorkeur voor hun linker gezichtshelft kregen, daarna verschoof ook de motorische lateraliteit naar links. Desondanks werden de paarden aan beide kanten evenveel getraind. De verschuiving van lateraliteit correspondeerde met de hoeveelheid stressmetabolieten in de ontlasting, zodat het verband met stress bevestigd kon worden. In een andere studie lieten de onderzoekers paarden verschillende taken uitvoeren; namelijk vertrekken vanuit halt, een opstap, een afstap, een trailer oplopen, en een trailer aflopen. Bij het afstapje en de trailer oplopen verschoof de lateraliteit significant naar links (het linkervoorbeen werd vaker als eerste naar voren geplaatst). Deze paarden vertoonden ook de meeste signalen van angst. De lateraliteit is hierin niet een zwart-wit gegeven, het gaat meer om hoe vaak het paard de voorkeur geeft aan de ene lichaamshelft ten opzichte van de ander. Gaat je paard zijn linkervoorbeen vaker gebruiken in verhouding, dan verschuift de lateraliteit dus naar links. Het observeren van de lateraliteit kan een handig middel zijn om het welzijn van je paard te monitoren. Je kunt volgen hoe je paard dealt met veranderingen zoals een verhuizing, maar ook op zoek gaan naar mogelijke oorzaken van stress wanneer zijn lateraliteit ineens verschuift. Siniscalchi et al. Is the left forelimb preference indicative of a stressful situation in horses? Behavioural Processes 107 (2014) 61–67 Marr et al. Non-invasive stress evaluation in domestic horses (Equus caballus): impact of housing conditions on sensory laterality and immunoglobulin A. R. Soc. open sci. (2020) 7: 191994.